Բանկոմատները հեղափոխել են բանկային ծառայությունները՝ ապահովելով հեշտ հասանելիություն կանխիկ գումարին: Սակայն դրանք նաև դարձել են հանցագործների հիմնական թիրախներից մեկը: Հանցագործները նախընտրում են կողոպտել հին մոդելի, համեմատաբար թույլ պաշտպանություն ունեցող բանկոմատները: Այնպես որ ժամանակակից տեխնոլոգիաներն ու անվտանգության համակարգերը կարող են օգնել պաշտպանել ինչպես բանկերին, այնպես էլ հաճախորդներին։
Բանկոմատային կողոպուտների տեսակները
1. Ֆիզիկական հարձակումներ (Smash-and-Grab)
Հանցագործները կիրառում են ֆիզիկական ուժ՝ բանկոմատները կոտրելու կամ ամբողջությամբ գողանալու համար։
-
Մեթոդներ. Մետաղալարերի, պայթուցիկների, մեքենաների (խոշոր բեռնատարների) միջոցով կոտրում։
-
Կանխարգելում․ Ամրացված բանկոմատների պահարաններ, հակաբախման պատնեշներ, տեսահսկողություն։
2. Սքիմմինգ և շիմմինգ (Էլեկտրոնային գողություն)
Խարդախները տեղադրում են սարքեր քարտերի ընթերցիչների վրա՝ օգտատերերի տվյալները գողանալու համար։
-
Մեթոդներ․ Կեղծ քարտային ընթերցիչներ, թաքնված տեսախցիկներ, Bluetooth/Wi-Fi-ով տվյալների փոխանցում։
-
Կանխարգելում․ EMV չիպի կիրառում, հակա-սքիմմինգ տեխնոլոգիաներ, օգտատերերի իրազեկվածություն։
3. Ջեքփոթինգ (Մալվերի հարձակումներ)
Հաքերները տեղադրում են վնասակար ծրագրեր, որոնք ստիպում են բանկոմատին առանց թույլտվության կանխիկ դուրս տալ։
-
Մեթոդներ․ USB կամ ցանցային հաքերություն, վնասակար ծրագրային ապահովում:
-
Կանխարգելում․ Ծրագրային թարմացումներ, USB պորտերի անջատում, արհեստական բանականության հիման վրա խարդախությունների հայտնաբերում։
4. Քարտերի ու կանխիկի որս (Card Trapping & Cash Trapping)
Հանցագործները տեղադրում են սարքեր, որոնք բռնում են օգտատիրոջ քարտը կամ կանխիկը։
-
Մեթոդներ․ Թաքնված թակարդներ, սոսինձներ, կեղծ քարտային անցքեր։
-
Կանխարգելում․ Բանկոմատների կանոնավոր ստուգումներ, պաշտպանիչ քարտային ընթերցիչներ։
5. Ներքին խարդախություն և կիբերհարձակումներ
Բանկային աշխատակիցները կամ ՏՏ մասնագետները շահարկում են համակարգերը՝ անձնական շահույթ ստանալու համար։
-
Մեթոդներ․ Մուտքի տվյալների գողություն, կեղծ կանխիկացում, ներքին համակարգերի հաքերություն։
-
Կանխարգելում․ Մուտքի խիստ վերահսկողություն, բազմագործոն նույնականացում, ներքին աուդիտ։
Կանխարգելիչ միջոցառումներ բանկերի և բանկոմատների օպերատորների համար
- Տեսահսկման և ահազանգման համակարգեր
- GPS համակարգ
- Նոր սերնդի բանկոմատների տեղադրում
- Հաճախորդների իրազեկում
- Բարձրակարգ անվտանգության թանաքի կիրառում
- Բանկոմատների կառավարում իրական ժամանակում
Հարկավոր է միշտ զգոն լինել
Տեխնոլոգիաների զարգացման հետ մեկտեղ հանցագործները նույնպես կատարելագործում են իրենց մեթոդները։ Ֆինանսական հաստատությունները պետք է զգոն լինեն և համատեղեն ֆիզիկական անվտանգությունն ու ժամանակակից կիբեռանվտանգության մեթոդները՝ կանխելու համար բանկոմատային կողոպուտները։
